Don Norman
| Họ và tên đầy đủ: | Don Norman |
| Ngày sinh – Ngày mất: | 25/12/1935 - (hiện còn sống) |
| Quốc tịch: | Hoa Kỳ |
| Thể loại sáng tác: | Sách thiết kế, tâm lý học nhận thức, tương tác người-máy |
| Bút danh khác: | i |
| Thành tựu nổi bật: | Don Norman được mệnh danh là “Cha đẻ của Trải nghiệm Người dùng” (UX), người đã đặt nền móng cho thiết kế lấy người dùng làm trung tâm và là người đầu tiên sử dụng thuật ngữ “trải nghiệm người dùng” trong chức danh công việc. Ông là tác giả cuốn sách kinh điển “The Design of Everyday Things” (Thiết kế của những thứ thường ngày), được Business Week vinh danh là “một trong những nhà thiết kế có ảnh hưởng nhất thế giới”. Norman đã nhận được Huân chương Sir Misha Black cho những đóng góp xuất sắc trong giáo dục thiết kế và hiện là Giám đốc Phòng thí nghiệm Thiết kế tại Đại học California, San Diego. |
Cuộc Đời & Sự Nghiệp
Don Norman có một sự nghiệp đa dạng và thành công trải dài qua nhiều lĩnh vực. Ông bắt đầu hành trình học thuật tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), tốt nghiệp cử nhân kỹ thuật điện vào năm 1957. Sau đó, ông lấy bằng thạc sĩ kỹ thuật điện từ Đại học Pennsylvania và chuyển hướng sang tâm lý học, nhận bằng tiến sĩ vào năm 1962.
Sự nghiệp của Norman đánh dấu bởi nhiều cột mốc quan trọng. Tại Đại học California, San Diego (UCSD), ông là giáo sư tâm lý học, khoa học nhận thức và khoa học máy tính, đồng thời đồng sáng lập Viện Khoa học Nhận thức. Nghiên cứu của ông trong thời gian này tập trung vào nhận thức của con người, tính khả dụng và tâm lý học của các tương tác hàng ngày, đặt nền móng cho cuốn sách nổi tiếng “The Design of Everyday Things”.
Năm 1993, Norman chuyển từ học thuật sang công nghiệp khi gia nhập Apple Computer với tư cách “Apple Fellow”. Tại đây, ông đã thành lập “Văn phòng Kiến trúc sư Trải nghiệm Người dùng” và trở thành “Kiến trúc sư Trải nghiệm Người dùng” – lần đầu tiên thuật ngữ “trải nghiệm người dùng” xuất hiện trong một chức danh công việc. Nhờ công việc của Norman và nhóm của ông, Apple đã đặt trải nghiệm người dùng ngang hàng với tiếp thị và kỹ thuật trong quy trình phát triển sản phẩm.
Sau khi rời Apple, Norman thành lập Nielsen Norman Group vào năm 1998 cùng với chuyên gia về tính khả dụng Jakob Nielsen. Công ty này chuyên về nâng cao lĩnh vực trải nghiệm người dùng và giúp các công ty thiết kế sản phẩm lấy con người làm trung tâm.
Năm 2014, Norman trở lại UCSD để trở thành giám đốc sáng lập của The Design Lab, một trung tâm nghiên cứu liên ngành chuyên về thiết kế lấy con người làm trung tâm. Mặc dù đã nghỉ hưu từ UCSD vào năm 2020, ông vẫn là một tiếng nói hàng đầu trong lĩnh vực trải nghiệm người dùng, khoa học nhận thức và thiết kế. Năm 2024, ông đã ra mắt Giải thưởng và Hội nghị Thiết kế Don Norman (DNDA), một nền tảng toàn cầu cho các nhà thiết kế mới và các nhóm giáo dục để trưng bày các dự án có tác động tích cực đến xã hội.
Ảnh Hưởng & Di Sản
Don Norman có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực, từ thiết kế sản phẩm đến tương tác người-máy và giáo dục thiết kế. Ông được coi là người tiên phong trong thiết kế lấy người dùng và con người làm trung tâm, đồng thời đặt ra nhiều nguyên tắc thiết kế UX thiết yếu như affordances (khả năng thực hiện), signifiers (dấu hiệu) và ba cấp độ của cảm xúc.
Tác phẩm của Norman, đặc biệt là “The Design of Everyday Things”, đã trở thành tài liệu bắt buộc trong các chương trình giáo dục thiết kế và HCI trên toàn thế giới. Ông đã giúp chuyển đổi thiết kế từ nghệ thuật sang một thực hành kỹ thuật, tập trung vào nhu cầu, sở thích và khó khăn của người dùng.
BusinessWeek đã mô tả Norman là “gây tranh cãi, thẳng thắn và luôn sâu sắc” khi vinh danh ông là “một trong những nhà thiết kế có ảnh hưởng nhất thế giới”. Michael Krauss từ Chicago Sun-Times đã viết: “Ông ấy đối với thế giới thiết kế sản phẩm công nghệ giống như Knute Rockne đối với bóng đá. Ông ấy là một huấn luyện viên chỉ cho chúng ta những cách chơi mới.”
Đọc sách của Don Norman, độc giả không chỉ hiểu về thiết kế mà còn về cách con người tương tác với thế giới được thiết kế xung quanh họ. Ông kết hợp độc đáo giữa khoa học xã hội và kỹ thuật để phân tích các sản phẩm hàng ngày, giúp chúng ta nhận ra tại sao một số sản phẩm dễ sử dụng và một số khác thì không.
Nếu bạn mới bắt đầu khám phá tác phẩm của Norman, “The Design of Everyday Things” là lựa chọn lý tưởng. Cuốn sách này phù hợp với bất kỳ ai quan tâm đến thiết kế, từ người mới bắt đầu đến nhà thiết kế có kinh nghiệm, kỹ sư và quản lý sản phẩm. Ngay cả những người không phải nhà thiết kế nhưng muốn biết tại sao một số sản phẩm dễ sử dụng và một số khác thì không cũng có thể học hỏi từ cuốn sách này.
Tiểu sử tác giả
Don Norman có một sự nghiệp đa dạng và thành công trải dài qua nhiều lĩnh vực. Ông bắt đầu hành trình học thuật tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), tốt nghiệp cử nhân kỹ thuật điện vào năm 1957. Sau đó, ông lấy bằng thạc sĩ kỹ thuật điện từ Đại học Pennsylvania và chuyển hướng sang tâm lý học, nhận bằng tiến sĩ vào năm 1962.
Sự nghiệp của Norman đánh dấu bởi nhiều cột mốc quan trọng. Tại Đại học California, San Diego (UCSD), ông là giáo sư tâm lý học, khoa học nhận thức và khoa học máy tính, đồng thời đồng sáng lập Viện Khoa học Nhận thức. Nghiên cứu của ông trong thời gian này tập trung vào nhận thức của con người, tính khả dụng và tâm lý học của các tương tác hàng ngày, đặt nền móng cho cuốn sách nổi tiếng “The Design of Everyday Things”.
Năm 1993, Norman chuyển từ học thuật sang công nghiệp khi gia nhập Apple Computer với tư cách “Apple Fellow”. Tại đây, ông đã thành lập “Văn phòng Kiến trúc sư Trải nghiệm Người dùng” và trở thành “Kiến trúc sư Trải nghiệm Người dùng” – lần đầu tiên thuật ngữ “trải nghiệm người dùng” xuất hiện trong một chức danh công việc. Nhờ công việc của Norman và nhóm của ông, Apple đã đặt trải nghiệm người dùng ngang hàng với tiếp thị và kỹ thuật trong quy trình phát triển sản phẩm.
Sau khi rời Apple, Norman thành lập Nielsen Norman Group vào năm 1998 cùng với chuyên gia về tính khả dụng Jakob Nielsen. Công ty này chuyên về nâng cao lĩnh vực trải nghiệm người dùng và giúp các công ty thiết kế sản phẩm lấy con người làm trung tâm.
Năm 2014, Norman trở lại UCSD để trở thành giám đốc sáng lập của The Design Lab, một trung tâm nghiên cứu liên ngành chuyên về thiết kế lấy con người làm trung tâm. Mặc dù đã nghỉ hưu từ UCSD vào năm 2020, ông vẫn là một tiếng nói hàng đầu trong lĩnh vực trải nghiệm người dùng, khoa học nhận thức và thiết kế. Năm 2024, ông đã ra mắt Giải thưởng và Hội nghị Thiết kế Don Norman (DNDA), một nền tảng toàn cầu cho các nhà thiết kế mới và các nhóm giáo dục để trưng bày các dự án có tác động tích cực đến xã hội.
Chưa có trích dẫn nào.